Μεταμόσχευση νεφρού από ζώντα δότη – Τι έχει αλλάξει;

Άρθρο της Χριστίνας Μελεξοπούλου, Νεφρολόγος, Νεφρολογική Κλινική και Μονάδα Μεταμόσχευσης Νεφρού, Ιατρική Σχολή, Ε.Κ.Π.Α, Γ.Ν.Α «Λαϊκό».

Η μεταμόσχευση νεφρού αποτελεί την καλύτερη θεραπευτική επιλογή για τους ασθενείς με τελικού σταδίου χρόνια νεφρική νόσο. Συγκρινόμενη με την αιμοκάθαρση υπερτερεί όσον αφορά στην επιβίωση, στην ποιότητα ζωής, αλλά και στο κόστος θεραπείας. Μπορεί να γίνει είτε από αποβιώσαντα δότη, είτε από ζώντα δότη. Δυστυχώς, η διαθεσιμότητα των νεφρικών μοσχευμάτων από αποβιώσαντα δότη δεν είναι αντίστοιχη του αριθμού των ασθενών που είναι στο μητρώο αναμονής για μόσχευμα. Για το λόγο αυτό, καθημερινά γίνονται προσπάθειες για την αξιοποίηση όσο το δυνατόν περισσότερων μοσχευμάτων από ζώντες δότες.

Η μεταμόσχευση νεφρού από ζώντα δότη υπερτερεί σε σχέση με τη μεταμόσχευση από αποβιώσαντα δότη. Προσφέρει άμεση λειτουργία του μοσχεύματος και μείωση των πιθανών μετεγχειρητικών επιπλοκών. Μελέτες έχουν δείξει ότι η επιβίωση τόσο των ασθενών όσο και των νεφρικών μοσχευμάτων είναι μεγαλύτερη σε μεταμόσχευση από ζώντα δότη. Επίσης, υπερέχει γιατί μας δίνει τη δυνατότητα για διενέργεια pre–emptive μεταμόσχευσης, δηλαδή μεταμόσχευσης πριν ο ασθενής καταλήξει σε αιμοκάθαρση. Οι μεταμοσχεύσεις αυτού του είδους έχουν καλύτερα μακροχρόνια αποτελέσματα επιβίωσης συγκριτικά με αυτές που γίνονται μετά το πέρας 6 μηνών από την ένταξη σε εξωνεφρική κάθαρση. Σημαντικά όμως είναι και τα ψυχολογικά οφέλη για τον δότη. Η αξία της προσφοράς στον συνάνθρωπο και ειδικά σε κάποιον με τον οποίο υπάρχει συναισθηματική σχέση είναι ανεκτίμητη. Τέλος, στη μεταμόσχευση από ζώντα δότη δίνεται η δυνατότητα καλύτερου προγραμματισμού του χρόνου και του τρόπου της χειρουργικής επέμβασης, καθώς και προετοιμασίας του οικογενειακού περιβάλλοντος, για την μετάβαση στο νέο τρόπο ζωής.

Τα τελευταία χρόνια τα προγράμματα μεταμόσχευσης από ζώντα δότη έχουν διευρυνθεί και περιλαμβάνουν μεταμοσχεύσεις από «οριακούς» δότες (ηλικίας>65ετών, με αρτηριακή υπέρταση, παχύσαρκους) μεταμοσχεύσεις από δότες με ομάδα αίματος διαφορετική από του λήπτη, μεταμοσχεύσεις από δότες με ηπατίτιδα, μεταμοσχεύσεις με προσχηματισμένα αντισώματα έναντι του δότη, καθώς και διασταυρούμενες μεταμοσχεύσεις νεφρού. Με τη χρήση των νεότερων ανοσοκατασταλτικών φαρμάκων μεταμοσχεύσεις που στο παρελθόν ήταν αδύνατες είναι πλέον γεγονός και μάλιστα με πολύ καλά μακροχρόνια αποτελέσματα. Στις περισσότερες περιπτώσεις αρκεί η κατάλληλη προετοιμασία του λήπτη λίγες μέρες πριν τη μεταμόσχευση νεφρού.

Η διαδικασία για να ελεγχθεί κάποιος σαν δότης είναι απλή και περιλαμβάνει μια σειρά από αιματολογικές και απεικονιστικές εξετάσεις. Ακολουθεί ο έλεγχος ιστοσυμβατότητας και στη συνέχεια προγραμματίζεται η ημερομηνία του χειρουργείου. Η επέμβαση μπορεί γίνει με κλασσική νεφρεκτομή ή λαπαροσκοπική νεφρεκτομή. Ο δότης μετά την επέμβαση παραμένει συνήθως 3-4 μέρες στο νοσοκομείο και στη συνέχεια επιστρέφει στην οικία του. Ο εναπομείναν νεφρός έχει λειτουργία που αρκεί ώστε ο δότης να έχει μια φυσιολογική και ποιοτική ζωή. Υπάρχει ειδικό ιατρείο ζώντων δοτών που παρακολουθεί ετησίως τον δότη για να είναι πάντα σε καλή κλινική κατάσταση.

Για να γίνει κάποιος δότης νεφρού θα πρέπει σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία (Νόμος 3984/ 27.6.2011 αρ.8 ) να είναι συγγενής μέχρι και τετάρτου βαθμού εξ αίματος ή μέχρι δευτέρου βαθμού εξ αγχιστείας, σύζυγος, ή να συνδέεται με σύμφωνο ελεύθερης συμβίωσης με τον λήπτη άνω των 3 χρόνων ή να είναι πρόσωπο με το οποίο έχει προσωπική σχέση ο λήπτης και συνδέεται συναισθηματικά μαζί του. Στην περίπτωση μη συγγενή-συναισθηματικού δότη απαιτείται χορήγηση ειδικής άδειας από τον Εθνικό Οργανισμό Μεταμοσχεύσεων.

Αν κάποιος επιθυμεί να γίνει δότης υπάρχουν λύσεις, αρκεί να επισκεφτεί το κοντινότερο μεταμοσχευτικό κέντρο και να ενημερωθεί για τις διαθέσιμες επιλογές. Υπάρχουν λύσεις για τις περισσότερες περιπτώσεις.

Πηγή: toavriotisygeias.gr